Dêrsim’in Xozat (Hozat) ilçesine bağlı Tanêr (Türk Taner) köyünde, 7 kadın bir araya gelerek kapanma noktasına gelen kooperatifi satın alarak tekrar üretime açtı. Daha önce kapanma noktasına gelen Hozat Kadın Kooperatifi’ni 2023 yılında yeniden canlandırarak, üretime kaldıkları yerden devam eden kadınlar, ellerindeki şilan, alıç, yabani elma gibi meyvelerden marmelat, reçel, turşu ve sirke yapıp satıyor. Bu şekilde hem kendi geçimlerini sağlıyor hem de köydeki diğer kadınların yetiştirdikleri ürünleri satın alarak onlara da destek oluyor. 

 

Eylem Aldemir, 7 kadın olarak Hozat Kadın Kooperatifi’ne yeniden can verdiklerini belirterek, kooperatif çatısı altında “Şilan” markasıyla ürettikleri eşyaları satışa sunduklarını söyledi. Geçimlerini ürettikleri ürünlerle sağladıklarını ifade eden Eylem Aldemir, hedeflerinin kooperatiflerini daha çok kadına ulaşabilecek kadar büyütmek olduğunu söyledi. 

 

BORÇLA SATIN ALDILAR                  

 

Eylem Aldemir, 2023 yılında kapanmak üzere olan kooperatifi 7 kadınla devraldıklarını, kooperatifle birlikte yaptıkları ürünlerden para kazandıklarını söyledi. Burayı ilk kurduklarında köyde yaşayan diğer kadınlara da teklif ettiklerini, kadınların kendi sorunları ve maddiyat tedirginliği nedeniyle kooperatife katılmadığını ifade eden Eylem Aldemir, “Burada marmelat, turşu ve sirke üretiyoruz. Zaten bunların hepsini üretiyorduk. ‘Kooperatifle devam edelim’ dedik. Kendi üretimimiz olan bu ürünleri burada yaparak satışa sunduk. Bu şekilde üretimimiz daha iyi oldu. Burada faklı işler yapmaya çalışıyoruz. Burayı satın aldığımızda borçlu durumdaydı. 3 yıldır burada üretim yapıyoruz ve daha fazla kadınla üretmeyi devam ettirmek istiyoruz. Bazı eksikliklerimiz var, onları tamamlamayı planlıyoruz” dedi.

 

KOMÜNAL ÇALIŞIYORLAR                         

 

Kooperatifteki malzemeleri kendi imkanları ile alıp işe başladıklarını ifade eden Eylem Aldemir, “Buradaki ekipmanları alırken zorlandık. Kendi çabamızla her şeyi satın aldık. Bütçe de olmadığı için bayağı zorlandık. Şimdi de buradaki üretimi arttırmak istiyoruz. Ben ve buradaki birkaç arkadaşımız hayvancılıkla da uğraşıyoruz. Peynir, tulum ve benzeri şeyleri de üretiyoruz. Buradaki üretimi bununla arttırmakta istiyoruz” diye konuştu. Bazı dönemler meyvelerin çok olduğunu ve bu nedenle kuruttuklarını söyleyen Eylem Aldemir, “Kurutmalığımız olmadığında üretim yapamıyoruz. Buradan elde ettiklerimizle belki kurutmalık da alır onu da üretime ekleriz. Bize bir yer gerekiyor onu da belki köy arazisinden temin edebiliriz. Buradaki kadın üreticilerin çoğunluğu da köyden. Sadece 2 üye Xozat merkezden” dedi. 

 

ALAN YETERLİ DEĞİL

 

Üretim yaptıkların yerin yeterli olmadığını söyleyen Eylem Aldemir, “Daha fazla kadının bize dahil olmasını istiyoruz. Burada üretim yaptığımız yer üyelerimizden birinin evinin altındaki deposuydu. Bizler de burada tadilat yaptırıp üretim yaptık. Buradaki malzemelerin hepsini kendi biriktirdiğimiz parayla yaptırdık. Mesela buradaki ilk ortaklardan Nermin hanım kuafördü, biz hayvancılık yapıyorduk oradan biriktirdiğimiz parayla burayı açtık. Fikir ondan çıktıktan sonra ortak olduk. Buradaki çalışmalar çok zevkli oluyor. Kimse kimsenin yaptığı işin azlık ve çokluğuna bakmıyor.  Herkes üstüne düşeni yapıyor. Diyelim ki birinin işi çıktı ya da bir sorunu var; bir diğeri ona yardımcı oluyor ve onun boşluğunu dolduruyor. Yemeklerimizi birlikte hazırlayıp yiyoruz. Burada herkes imece usulü işini yapıyor” diye konuştu.  

 

‘DİĞER KADINLARDA BİZE DAHİL OLSUNLAR’

 

Kendi köylerinden ya da çevre köylere giderek kadınlardan bahçede meyveleri satın aldıklarını belirten Eylem Aldemir, “Bu şekilde diğer kadınlar da kazanmış oluyordu. Ya da belli dönemlerde onlarda gelip burada çalışıyorlar. Meyve ve elma bahçelerimiz var oradan da direk olarak ürünleri alıyoruz. Hasat zamanı dışarda kazanları kurup orada kaynatıyoruz. Kaynattıktan sonra buraya getiriyoruz, burada makineler var, onlardan geçirip çekirdekleri ayırıyoruz. Mesela şilanların dikenleri geçmesin diye bir de elekten geçiriliyor. Kazanlara musluk taktırdık, oradan dolum yapıp etiketliyoruz” dedi.  

 

‘KADINLAR BİRLİKTE ÜRETMELİ’

 

Bu şekilde hep birlikte çalıştıklarını söyleyen Eylem Aldemir, “Şimdi üretim yapıyoruz ama ilkbaharda ister istemez boş kaldığımız zamanlar oluyor. Daha da çalışıp güçlenirsek başka şeyler de üretebiliriz. Kadınlar birleşip üretmeli. Burası dışında başka yerde de yapılıyor. Özellikle kadınların bu şekilde kendi ayakları üzerinde durmasını istiyorum. Kooperatifleşemiyorlarsa bile bir şekilde bir araya gelip bir şeyler yapabilirler. Kendi emekleri ile paralarını kazanabilirler. Buraya katılmalarını bize dahil olmalarını istiyoruz” diye kaydetti. 

 

MA / Şirvan Şilan Çil